Digitalisering in het hoger onderwijs, rugwind door corona

Het hoger onderwijs is in beweging. Digitalisering, flexibilisering en flipping the classroom worden nog eens extra versneld door de coronapandemie. Een uitdaging voor scholen, maar ook voor Noordhoff. De learning solution provider grijpt dan ook de kans om het nieuwe concept Studiemeister te lanceren.

Noordhoff werkt tijdens het traject samen met samen met Riverwise. Paul Emons, General Manager Higher and Vocational Education bij Noordhoff, vertelt over het project, de uitdagingen en de resultaten.

Vertrekpunt

In het hoger onderwijs zijn wij de absolute marktleider als leermiddelenproducent en leverancier van studieboeken, waarbij we de topauteurs uit de markt aan ons gebonden hebben. Al jarenlang daalt de aanschaf van studieboeken echter, en staat ons businessmodel dus onder druk. Er zijn legio alternatieven voor het studieboek en we hebben in het verleden ook allerlei oplossingen gelanceerd, websites ontwikkeld met allerlei additioneel materiaal. Maar het vloog niet, het werkte niet, het werd niet gebruikt.

Kijkend naar het speelveld en concurrenten, is er eigenlijk nog geen oplossing die echt omarmd wordt door de markt, niet in Nederland, maar ook niet in het buitenland. Wel zien we dat het concurrentieveld breder wordt. Er zijn veel tech-initiatieven van startups, maar ook van grotere partijen zoals Google en Amazon, die goed aansluiten bij wat klanten willen op gebruiksgemak.

Startups hebben de juiste technologie met mooie elementen als arrangerende content, monitoren van voortgang en digitaal aftoetsen. Maar bij hen ontbreekt de kwalitatief hoogwaardige content en vaak is het niet meer dan een add-on voor de studenten en docenten. Aan de traditionele kant is er juist wel sterke content, maar kan de slag naar gebruik ervan (nog) niet worden gemaakt door achterblijvend gebruiksgemak van de digitale platformen.

De uitdaging

De oplossingen die we hadden bedacht werkten niet, werden niet gebruikt. Daar zat voor ons dan ook de grote vraag. Riverwise heeft geholpen door de markt en vooral de klantbehoefte écht in kaart te brengen en van daaruit een MVP te lanceren. Interviews met alle stakeholders en marktonderzoek op een hele pragmatische manier onder studenten en docenten.

Niet generalistisch, maar door echt te pinpointen op het uitzoeken van de behoeftes en het in kaart brengen van het leerproces in de praktijk. Waar zit nu de belofte en het bewijs dat we moeten leveren om die vraag van docenten en studenten goed in te vullen?

Kerninzichten

We zijn begonnen bij de student. Als we studenten niet weten te overtuigen, eindigen we weer met een oplossing die niet goed genoeg werkt. Studenten zijn op zoek naar efficiëntie. Het boek wordt er vooral bij gepakt als een uitlegvideo op Youtube, een samenvatting op Stuvia of een PowerPoint van de docent niet volstaat. Wat we ook hebben geleerd is dat één ding écht belangrijk is; studenten leren precies wat de docent zegt dat nodig is om het vak te halen. Daarmee werd het voor ons nog belangrijker dat de oplossing niet alleen werd omarmd door de student, maar ook door de docent.

Flipping the classroom is bij docenten een grote behoefte. Zij zijn op zoek zijn naar middelen om de student meer te activeren, zodat in de les alleen verdiept hoeft te worden op onderdelen die studenten nog niet onder de knie hebben. Zo kunnen zij de waardevolle contactmomenten effectiever besteden. Zolang studenten alleen maar op basis van samenvattingen leren, kan dat niet.

En ook een hogeschool wil niet dat tentamens alleen op die manier gehaald kunnen worden. Zij laten een sterke ambitie zien om te flexibiliseren, om zich te kunnen onderscheiden en passend onderwijs per individu te kunnen bieden: op hun eigen niveau en in hun eigen tempo. Waarbij de docent veel meer een coachende rol in het leerproces aanneemt.

Die wens tot flexibilisering van het hoger onderwijs ligt er dus, maar het lukt niet om die omslag te maken doordat docenten drempels zien. Enerzijds door de gewenning aan de oude manier van lesgeven, maar ook doordat docenten het idee hebben door flexibilisering de grip kwijt te raken. Zij worden afgerekend op studieresultaten van studenten.

Door het niet meer klassikaal bespreken van alle lesstof, zien zij studieresultaten kelderen. Omdat ze niet kunnen zien welke stof wel of niet begrepen wordt door studenten, is alles klassikaal lesgeven de enige methode. Wat zij echt willen is inzicht in waar de student moeite mee heeft, aantrekkelijker studiemateriaal én de mogelijkheid om de les op maat samen te stellen. Dat zijn voor docenten middelen die helpen om de studenten te activeren en zelf gerichter en leuker les te kunnen geven.

Daarnaast is het essentieel dat verschillende partijen in het veld samen optrekken. Scholen beheren de roosters en indelen van het lesprogramma, softwareontwikkelaars faciliteren digitaal leren en uitgevers bieden de content voor de lessen. Om een verandering te bewerkstelligen of te kunnen versnellen, moeten al deze partijen samen optrekken, en dat was tot op heden nog onvoldoende gelukt.

Corona als katalysator

In de afgelopen maand heeft Noordhoff een alternatieve oplossing geïntroduceerd: Studiemeister. Een digitaal platform gebaseerd op hoogwaardige didactiek. Een online platform waarin we studenten de kortste en beste route naar studieresultaat bieden. En waarbij docenten inzicht in leren en ontwikkelen krijgen, zodat ze meer tijd te kunnen besteden aan de echte verdieping door meer waardevolle contactmomenten met studenten te creëren. Een digital classroom die het leerproces maximaal faciliteert.

Wat we nooit hadden kunnen voorzien, is de stroomversnelling die corona heeft veroorzaakt als het gaat om digitalisering. Digitalisering komt ineens in de hoogste versnelling – en is geen vergezicht meer voor de hogescholen. Daardoor zie je dat wat we nu hebben neergezet al enorme tractie krijgt in de markt. Nu zie je dat de vraag ineens vanuit scholen zelf komt. Zo is er bijvoorbeeld een complete opleiding die alle vakken via het platform wil gaan geven. Die vraag hadden we zonder corona waarschijnlijk nog lang niet gekregen. En nu al hebben 50 klanten ingetekend op een project dat eigenlijk nog niet verder is dan een MVP!

Aan de andere kant is corona voor het project ook een uitdaging, de context van de vraag en flow van studenten en docenten is ineens radicaal anders. Heel veel dingen die we hadden gevonden werkten goed in een situatie voor corona, maar niet optimaal in een situatie met corona. Het mooie is dan wel weer dat we, door hoe we inmiddels geleerd hebben te werken, we snel kunnen schakelen op die veranderende vraag.

In co-creatie, klanten dichtbij, multidisciplinair, en met een stevig concept eronder. Daar zijn we nu dan ook volle bak mee bezig. Zodat we ook de verandering die corona heeft gebracht in de manier van onderwijs kunnen verwerken in onze propositie. Waardoor deze nog beter aansluit op de nieuwe werkelijkheid.

Werkwijze

Het verschil in de realisatie tot heden zat hem met name in het werkproces ná het neerzetten van de ‘stip’ – tot daar het ‘reguliere’ consultancytraject. Na het schetsen van de eerste contouren werden twee pilots opgezet bij hogescholen. Bij beide scholen hebben we iteratief met groepen van docenten en studenten samen het leerproces verder uitgediept en het platform gecreëerd. Studenten en docenten konden continu feedback geven op ideeën, concepten en klikdemo’s.

Dat waren soms verrassende inzichten die leidden tot veranderingen in onze denkrichting. Daarna hebben de scholen Studiemeister echt ingezet om les te geven en volgden we het daadwerkelijk gebruik door studenten en zijn we zelfs aanwezig in lessen om te snappen op welke onderdelen het platform goed werkt en waar we nog verder moeten vernieuwen.

Deze concepting-fase maakte écht het verschil. Samen met de klant het concept neerzetten en verbeteren, het leerproces steeds beter faciliteren. Binnen Noordhoff werken we steeds vaker in co-creatie met klanten in kleine multidisciplinaire teams. Dit project met Riverwise is een voorbeeld binnen ons bedrijf van hoe dat eruit kan zien, maar heeft ons ook belangrijke learnings opgeleverd die we meenemen in andere teams en marktgroepen.

Sneller de stap van conceptontwikkeling naar bouw durven maken bijvoorbeeld. En het belang van het vrijmaken van een dedicated team op een nieuw concept. Wees nooit te bang om daar veel radicaler de keuze te maken voor het nieuwe en onbekende, want er is geen alternatief. Als je op twee paarden probeert te wedden, ga je sowieso verliezen.

Samenwerken met Riverwise

De aanpak van Riverwise is geen klassieke consultancyaanpak. Het is niet alleen advies geven over hoe het zou moeten, een gave propositie uittekenen op papier, maar er écht met lef in stappen en laten zien hoe het er dan uit kan zien. Er wordt een vertaalslag gemaakt naar het daadwerkelijk uitrollen van het bewijs. De aanpak is pragmatisch en dichtbij de business, samen optrekken met het Noordhoff-team.

Er zijn weinig consultancybedrijven die er zo hands-on instappen en het nog waar weten te maken ook. Corona heeft daarbij een soort raket gezet onder een project dat al vrij hard ging. Het is voor Noordhoff en Riverwise nu echt het gaspedaal intrappen en letterlijk meegaan, dichtbij die klant blijven en snel kunnen schakelen met elkaar. Nu die rit maken, nu die achtbaan in!